Cerkiew greckokatolicka pw. Soboru Bogarodzicy

Pierwsza wzmianka o parafii pochodzi z XV w. Świątynię postawiono w 1859 r. Przed wojną była to greckokatolicka cerkiew parafialna pw. Soboru Przenajświętszej Bogurodzicy. Obecnie dodano jeszcze jednego patrona cerkwi – proroka Eliasza.

Jest to budynek trójdzielny, orientowany, konstrukcji zrębowej, szalowany deskami w pionie. Narteks nie jest wyodrębniony w bryle. Prezbiterium zamknięte ścianą prostą z zakrystią od strony północnej. Dachy dwuspadowe pokryte blachą. Nad nawą pozorna wieżyczka sygnaturkowa. Przy cerkwi stoi dzwonnica murowana, parawanowa. Jeden z dzwonów jest datowany na 1668 r., dwa pozostałe dzwony pochodzą z XIX w. Wokół cerkwi wznosi się murek z łamanego kamienia.

Wewnątrz stropy płaskie, chór muzyczny wsparty na czterech drewnianych kolumnach. Ikonostas neobarokowy, współczesny świątyni, z ikonami z początku XX w. Antepedia współczesne przedstawiają: pogrzeb św. Mikołaja, wprowadzenie Marii do świątyni, Chrystusa nauczającego w świątyni, rzeź niewiniątek. Carskie wrota z motywem wici akantu, z czterema medalionami ewangelistów. Wrota diakońskie z tondami, w których widnieją Aaron i Melchizedek. W prezbiterium stoi ołtarz z przedstawieniem ofiary Abrahama na antepedium, zwieńczony baldachimem.

W 1945 r. mieszkańców Hłomczy wysiedlono na Ukrainę, w rejon Tarnopola, a wraz z nimi ostatniego świaszczennyka – o. Mikołaja Aroncia. Po wysiedleniach cerkiew przejął Kościół rzymskokatolicki. We wsi pozostało zaledwie kilka rodzin mieszanych, polsko-ukraińskich, które po 1956 r. podjęły starania o przywrócenie greckokatolickiej parafii. Została ona reaktywowana w 1990 r., wtedy też dodano drugiego patrona cerkwi – proroka Eliasza.

Szczególnego charakteru miejscu dodają dwa kilkusetletnie dęby, nazywane przez miejscowych Cyryl i Metody, które zdaniem dendrologów liczą kolejno 800 i 700 lat. Podczas II wojny światowej, gdy na Sanie istniała granica niemiecko-radziecka, dąb Cyryl służył Niemcom jako wieżyczka obserwacyjna.

Informacje praktyczne

Parafia Greckokatolicka pw. Soboru Przenajświętszej Bogurodzicy i Proroka Eliasza w Hłomczy

Adres/wskazówki dojazdu: Hłomcza 50, 38-503 Mrzygłód

Z Sanoka kierujemy się wzdłuż Sanu na Trepczę i Mrzygłód. Po przejechaniu ok. 1,5 km za Mrzygłodem docieramy do celu. Cerkiew stoi ok. 100 m od drogi po jej prawej stronie (nr 50).

Zdjęcie: Krystian Kłysewicz

Galeria zdjęć