Greckokatolicka cerkiew parafialna pw. Przemienienia Pańskiego

Ta piękna drewniana świątynia była niegdyś parafialną cerkwią greckokatolicką pw. Przemienienia Pańskiego. Zbudowano ją w 1742 r. staraniem miejscowego księdza Jana Pacławskiego. Istnieje uzasadnione domniemanie, że w owym roku nastąpił tylko gruntowny remont i przebudowa obiektu, natomiast jest on zdecydowanie starszy. Prawdopodobnie nad prytworem znajdowała się kaplica, ważna dla prawosławia, zbędna dla unitów po synodzie zamojskim z 1720 r. W późniejszych wiekach świątynia przeszła jeszcze szereg remontów i rekonstrukcji. Po wysiedleniach w 1967 r. planowano uczynienie z niej filii Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, co nie znalazło zrozumienia u mieszkańców. W Boże Narodzenie rzymskokatoliccy mieszkańcy włamali się do cerkwi, by odprawić nabożeństwo. Ostatecznie msze rzymskokatolickie odbywały się tu aż do 1995 r. Wówczas zbudowano we wsi nowy murowany kościół i cerkiew nie była już potrzebna. Wtedy świątynia powróciła do grekokatolików. Jest ona obecnie cerkwią filialną parafii w Sanoku.

Orientowana, trójdzielna, konstrukcji zrębowej z ostatkami. W przedłużeniu prezbiterium (wiwtara) znajduje się zakrystia wzniesiona po 1836 r. Nawa jest szersza, od zachodu węższy narteks. Z zewnątrz cerkiew obiega wydatny daszek okapowy (soboty) wsparty na belkach zrębu (rysiach). Dachy dwuspadowe, kryte gontem, nad nawą główną cebulasta, barokowa oktagonalna kopuła, pobita gontem, zwieńczona ośmioboczną, pozorną wieżyczką sygnaturkową. Obok stoi niewielki, dawny budynek katechetyczny. Przed świątynią znajduje się drewniana dzwonnica słupowo-zrębowa postawiona w 1887 r. Posiada dwie kondygnacje: dolna – konstrukcji słupowej z przejściem na przestrzał, górna zrębowej.

Na ścianach nawy zachowały się polichromie figuralne, z których jedna przedstawia księżną św. Olgę, a druga św. Włodzimierza Wielkiego. Ta ostatnia uszkodzona, gdyż wraz ze starą belką usunięto część postaci. Fragmenty starszego ikonostasu znajdują się w zbiorach Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. W świątyni zachowały się dwa posynodalne ołtarze boczne z XIX-wiecznymi ikonami. Ikony te odnaleziono przypadkowo pod spodem przykręconych do nich ikon XX-wiecznych. We wnętrzu znajduje się również obraz przedstawiający Trójcę Świętą z 1877 r. Drzwi wejściowe z XVIII w., z unikatowym, drewnianym zamkiem i oryginalnym kluczem.

Na przycerkiewnym cmentarzu leżą pochowani dziadkowie Bohdana Ihora Antonycza – jednego z największych poetów ukraińskich XX w.

Cerkwią zarządza Fundacja Metropolity Andrzeja Szeptyckiego. Nabożeństwa są odprawiane okazjonalnie.

Informacje praktyczne 

Parafia Greckokatolicka pw. św. Dymitra w Sanoku

Fundacja Metropolity Andrzeja Szeptyckiego

Adres/wskazówki dojazdu: Czerteż 172, 38-500 Sanok

Wyjeżdżając z Sanoka drogą nr 28 w kierunku Krosna, skręcamy w prawo w drogę 886 na Rzeszów. Po 700 m skręcamy w prawo w drogę dojazdową do cerkwi. Po 300 m dojeżdżamy do celu.

Zdjęcie: Krystian Kłysewicz

Galeria zdjęć