Cerkiew greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła

Świątynia w Pielgrzymce to dawna cerkiew greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła, użytkowana od 1960 r. jako parafialna cerkiew prawosławna. Dokładna data jej budowy nie jest znana, uważa się jednak, że powstała ona pod koniec XVIII w., a rok 1872 podawany w niektórych źródłach uchodzi za datę kapitalnego remontu.

Po deportacjach lat 40. XX w. nie była użytkowana i popadała w ruinę. W 1960 r. erygowano tu prawosławną parafię i przystąpiono natychmiast do przeprowadzenia niezbędnych remontów.

Cerkiew jest orientowana, trójdzielna. Posiada wieżę o konstrukcji słupowo-ramowej o ścianach pochyłych. Nad izbicą, nawą i prezbiterium pozorna wieżyczka sygnaturkowa. Słupy nośne wieży obejmują część narteksu. Przy nim niewielka kruchta. Nad nawą i prezbiterium dach brogowy. Wieżę i poszczególne części łączy dach kalenicowy.

We wnętrzu znajduje się bogato zdobiony, pozłacany ikonostas oraz polichromia z 1877 r. W cerkwi znajdują się również ikony ze starszej cerkwi w Pielgrzymce, wśród nich zachowały się ikony namiestne: Archanioła Michała i św. Mikołaja, Deesis, Ukrzyżowanie, carskie wrota oraz otoczona kultem ikona Bogurodzicy w typie Hodegetrii (w ołtarzu bocznym) namalowana na płótnie, a później naklejona na stare carskie wrota. Legenda mówi, że przywędrowała ona z Moraw ok. 1649 r. Inna wieść głosi, że przed wiekami mieszkańcy znaleźli ją w gałęziach pobliskiej lipy i z procesją wprowadzili do cerkwi. Ponoć później ludność z węgierskiej strony starała się cudowną ikonę ukraść, ale wiernym udało się zapobiec złemu.

Bardzo oryginalny jest grób Pański z 1684 r. Na nim kładziona jest płaszczenica podczas Triduum Paschalnego. W narteksie stoi ciekawa chrzcielnica kamienna z 1636 r.

W Pielgrzymce znajdują się dwa stare cmentarze. Na pobliskim cmentarzu i przy drogach wiejskich liczne kapliczki i krzyże kamienne.

We wsi znajduje się również pomnik Łemków – ofiar obozu w Talerhofie.

Informacje praktyczne

Parafia Prawosławna pw. św. Archanioła Michała w Pielgrzymce
prawosławna cerkiew parafialna w Pielgrzymce

Adres/wskazówki dojazdu: Pielgrzymka, 38-223 Osiek Jasielski

Z Jasła wyjeżdżamy drogą nr 992, w Nowym Żmigrodzie skręcamy w prawo na drogę nr 993. Po 6 km docieramy do Pielgrzymki. Skręcamy w lewo i po ok. 500 m dojeżdżamy przed świątynię.

Zdjęcie: Krystian Kłysewicz

Galeria zdjęć