Dawna greckokatolicka cerkiew parafialna pw. św. Dymitra

Parochia ruska powstała w połowie XVI w. Pierwsza drewniana cerkiew znajdowała się w przysiółku Wola, skąd w 1650 lub po 1689 r. została przeniesiona do centrum miejscowości. W 1840 r. rozpoczęto budowę nowej świątyni pw. św. Dymitra, którą ukończono prawdopodobnie w 1842 r. Na przełomie XIX i XX w. wykonano we wnętrzu wspaniałą polichromię iluzjonistyczną figuralno-ornamentalną. Nieopodal świątyni stała drewniana wolnostojąca dzwonnica, wzniesiona prawdopodobnie jeszcze w XVIII w. W 1927 r. została ona gruntownie przebudowana.

Po wysiedleniu w 1947 r. ludności ukraińskiej obiekt został opuszczony i do dziś popada stopniowo w ruinę. W 1961 r. ocalałą część wyposażenia przewieziono do Muzeum-Zamku w Łańcucie. W latach 70. XX w. rozebrano dzwonnicę.

Cerkiew jest trójdzielna, orientowana. Niegdyś narteks był poprzedzony kruchtą wspartą na dwóch słupach, której pozostałością jest jeszcze dwuspadowy, kryty blachą dach, który odpadł od konstrukcji. Do prezbiterium od południa i północy dobudowane są symetrycznie dwa prostokątne pomieszczenia – zakrystia i skarbczyk. Nad nawą ośmioboczny tambur nakryty ośmiopołaciową kopułą zwieńczoną pozorną latarnią z makowicą. Nad prezbiterium i narteksem dachy dwuspadowe. Nad zakrystią i skarbczykiem dachy dwupołaciowe pulpitowe. Ściany były w całości pobite gontem.

Narteks otwarty na nawę na całej szerokości i wysokości. W narteksie nadwieszony chór śpiewaczy. Nawa nakryta jest ośmiopolową kopułą zrębową, w babińcu i prezbiterium stropy deskowe z fasetą, w zakrystii i skarbcu stropy płaskie.

Wewnątrz zachowała się rama ikonostasu współczesnego cerkwi.

W miejscowym kościele rzymskokatolickim znajduje się cudowny obraz Serca Pana Jezusa Miłosiernego, który znajdował się w kościele w Kozłowie pod Tarnopolem. 13 marca 1765 r. z obrazu zaczęły spływać krwawe krople, a po raz drugi zjawisko to nastąpiło trzy dni później. W 1944 r. Niemcy zburzyli kościół. Wierni w gruzach znaleźli nieuszkodzony obraz. Został on przewieziony po wojnie do Polski. W 1964 r. trafił do Cewkowa i umieszczono go w ołtarzu.

Informacje praktyczne

Adres/wskazówki dojazdu: 37-632 Cewków

Jadąc z Oleszyc w kierunku płn.-wsch., mijamy Stary Dzików i skręcamy w lewo do Cewkowa. Cerkiew (obecnie nieużytkowana) stoi po lewej stronie przy drodze w środku wsi.

Zdjęcie: Arch. PROT

Galeria zdjęć