Zespół cerkiewny – cerkiew greckokatolicka pw. Zaśnięcia Bogarodzicy

Cerkiew w Rudce to jeden z najcenniejszych zabytków architektury drewnianej na terenie Polski południowo-wschodniej. Reprezentuje archaiczny typ świątyni sięgający swoją formą do średniowiecznej architektury cerkiewnej.

Cerkiew pw. Zaśnięcia Bogurodzicy została zbudowana w 1693 r., o czym świadczy data wyryta na nadprożu portalu wejściowego do narteksu/prytworu. Była filią parafii w Sieniawie.

W XVIII w. przekształceniu uległa nawa, zlikwidowano przydach na rysiach i zastąpiono go podcieniem. Nad narteksem wzniesiono nową wieżę. W 1924 r. cerkiew przesunięto o 20 m, by wybudować w tym miejscu nową murowaną świątynię. Po wysiedleniach lat 40. XX w. stała opuszczona. W latach 2010–2013 przy obiekcie przeprowadzono gruntowne prace remontowo-konserwatorskie, podczas których zmieniono bryłą i formę zachodniej części cerkwi. Zrezygnowano z odtworzenia zrębowych sobót babińca, a zamiast tego wprowadzono podcienie na słupach. Nie odtworzono także dzwonnicy nad babińcem.

Jest to cerkiew orientowana, trójdzielna, konstrukcji zrębowej. Po obu stronach prezbiterium niewielkie pomieszczenia prothesis i diakonikonu. Całą cerkiew obiegają daszki okapowe wsparte na tzw. rysiach, odrębne dla poszczególnych części budowli. W środkowej części wspierają się dodatkowo na słupach. Nawa pod dachem namiotowym z jednym załomem, narteks pod dachem trójspadowym. Nad prezbiterium dach dwuspadowy opadający nad trójbocznym zamknięciem od wschodu trzema połaciami. Wszystkie dachy i ściany powyżej daszków okapowych zostały pobite gontem, poniżej pozostawiono odkryty zrąb. Portal główny od zachodu z ozdobnie wyciętym nadprożem. We wnętrzu nawa i prezbiterium przekryte są sklepieniami zrębowymi, narteks stropem belkowym. Nad nawą czworoboczna kopuła zrębowa. Sanktuarium sklepione kolebką.

W pobliżu cerkwi rośnie jeden z najgrubszych polskich dębów, to drzewo o obwodzie 890 cm i wysokości 23 m.

Informacje praktyczne

Adres/wskazówki dojazdu: Rudka, 37-530 Rudka

Z Przeworska udajemy się na północ i drogą nr 835 jedziemy w kierunku Lublina. 6 km za Sieniawą skręcamy w lewo do Rudki. Po ok. 2 km dojeżdżamy do celu. Tamtejsza cerkiewka stoi po prawej stronie drogi.

Zdjęcie: Krystian Kłysewicz

Galeria zdjęć