Cerkiew greckokatolicka pw. Zaśnięcia Przeświętej Bogarodzicy

W uroczej, zagubionej wśród gór beskidzkiej wsi ocalała z wichury dziejów niewielka cerkiewka − dawna łemkowska świątynia greckokatolicka pw. Zaśnięcia Przeświętej Bogarodzicy zbudowana ok. 1750 r. Remontowana i przebudowywana w XIX w. zyskała ostateczny kształt.

Po deportacji miejscowej ludności greckokatolickiej w latach 40. XX w., aż do 2003 r. służyła jako kościół filialny parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Króliku Polskim.

W latach 2009−2013 przeprowadzono gruntowny remont bryły świątyni, ratując tym samym ten drewniany beskidzki klejnot przed zniszczeniem. Przywrócono wówczas również pierwotne poszycie gontem oraz dokonano renowacji ikonostasu.

Świątynia w Bałuciance to drewniany budynek konstrukcji zrębowej, trójdzielny, orientowany z prezbiterium zamkniętym prostokątnie, wieżą konstrukcji słupowo-ramowej o ścianach zwężających się ku górze. Nad nawą i sanktuarium znajdują się pozorne ośmiopolowe kopuły. Dach kościoła ma konstrukcję namiotową z niewielkimi pozornymi wieżyczkami sygnaturkowymi. Dach i górna część wieży są pokryte gontem. Reszta bryły oszalowana deskami.

Wewnątrz zachował się czterostrefowy ikonostas z bogatą snycerką, zestawiony z dwóch innych ikonostasów: barokowego pochodzącego z II poł. XVII w. i późnobarokowego z początku XVIII w. Niektóre ikony z Bałucianki znajdują się w zbiorach Muzeum w Łańcucie oraz Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Z tutejszej cerkwi pochodzą najstarsze zachowane w Polsce carskie wrota tzw. szkoły halickiej z XV w. (zbiory Muzeum Budownictwa Ludowego). Zachował się również rokokowy ołtarz główny z 1783 r. z obrazem Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Na ścianie południowej ludowa kopia cudownego obrazu Chrystusa pochodząca z Kobylanki.

Obok świątyni stoi murowana dzwonnica postawiona w 1820 r. Jeden z dzwonów został zabrany przez Niemców w czasie II wojny światowej. Drugi zabrali ze sobą wysiedleni mieszkańcy, a trzeci został skradziony. Została również gruntownie odremontowana w 2015 r. Na dzwonnicy zawieszono niewielki dzwonek.

Pęknięty dzwon z datą 1929, który znajduje się na murku, nie pochodzi z tej cerkwi.

W dolnej części Bałucianki funkcjonowała olejarnia produkująca słynny w okolicy olej. Wieś znana była z wyrobu drewnianych figur. Tradycja ta jest kultywowana do dzisiaj.

Informacje praktyczne

Parafia Rzymskokatolicka pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Króliku Polskim

www: http://www.parafiakp.pl

Adres/wskazówki dojazdu: Bałucianka 14, 38-481 Bałucianka

Jadąc drogą 887 z Rymanowa do Daliowej, po ok. 7 km skręcamy w prawo w drogę lokalną do Bałucianki. Po kolejnych 3 km docieramy do celu.

Zdjęcie: Krystian Kłysewicz, Bogusław Sołtysik

Galeria zdjęć