Zespół zabudowy

Jaśliska to bardzo stare nadgraniczne miasto założone w 1366 r. przy szlaku winnym z Węgier, co zapewniało mu wysoki status materialny. Zaświadczają o tym także pozostałości murów obronnych z XVI–XVII w., bowiem nie każde miasto było stać na ich budowę i utrzymanie. Niestety, upadek gospodarczy Rzeczypospolitej w XVII i XVIII w. oraz konkurencja sąsiedniej Dukli doprowadziły ten piękny gród do zubożenia, a ostatecznie do utraty praw miejskich w 1934 r.

O jego dawnej świetności świadczy dziś kościół pw. św. Katarzyny, murowany, wybudowany w latach 1724–1756, w którym znajduje się cudowny obraz Matki Bożej Królowej Nieba i Ziemi – Matki Boskiej Jaśliskiej, wykonany na desce lipowej w XV w. Otoczony kultem miejscowych Polaków, Łemków i Słowaków, był celem licznych pielgrzymek. 10 czerwca 1997 r. został ukoronowany przez Jana Pawła II podczas mszy św. odprawionej w Krośnie.

Bardzo interesująca jest drewniana zabudowa rynku. Najstarsze budynki o konstrukcji przysłupowej pochodzą z połowy XIX w. Zachowały się one w zachodniej pierzei rynku. Pod niektórymi domami przetrwały do dziś XVI-wieczne piwnice przeznaczone do składowania wina. Interesujące domy można zobaczyć również przy ul. Węgierskiej i Wolańskiej.

Domy, które zachowały się do dziś, są drewniane, konstrukcji zrębowej lub zrębowo-przysłupowej, węgłowane na tzw. jaskółczy ogon. Niektóre z nich zostały oszalowane na przełomie XIX i XX w. deskami w pionie. Dwutraktowe lub wielotraktowe, z sienią z boku na przestrzał. We wnętrzach znajdują się stropy belkowe. Dwuspadowe dachy wysunięte przed zrąb ściany tworzą malownicze podcienia.

Jaśliska miały swoich krzyżowców. W 1657 r. król Jan Kazimierz zatwierdził tu Kongregację Współczującą Chrystusowi, której członkowie nosili czerwone płaszcze z białym krzyżem. Główną ich rolą było strzeżenie szlaku handlowego przed zbójnikami.

Jaśliska stały się sławne, gdyż były miejscem akcji nominowanego do Oscara filmu Jana Komasy Boże Ciało z 2019 r.

Informacje praktyczne

Adres/wskazówki dojazdu: 38-485 Jaśliska

Jadąc od strony Dukli, ok. 1,8 km od skrzyżowania drogi nr 897 z drogą nr 887 skręcamy w prawo w stronę centrum Jaślisk. Po ok. 600 m dojeżdżamy do celu.

Zdjęcie: Krystian Kłysewicz

Galeria zdjęć