Zespół cerkiewny – cerkiew greckokatolicka pw. Wniebowstąpienia Pańskiego

Pierwsza pisemna wzmianka o Kruhelu Wielkim pojawiła się już w 1448 r. Cerkiew, która zachowała się do dzisiaj, zbudowano przed 1630 r. W XVIII w. przy świątyni postawiono dzwonnicę. Od 1785 r. świątynia pełniła funkcję filii greckokatolickiej parafii w Prałkowcach.

Na przestrzeni dziejów obiekt był wielokrotnie przebudowywany i remontowany. Badania pokazały, że pierwotnie cerkiew była niższa, połacie dachowe prezbiterium i babińca były znacznie wysunięte i przedłużone do ok. połowy wysokości nawy, wzdłuż której przebiegały w formie daszku okapowego. Po wysiedleniach lat 40. XX w. cerkiew stała opuszczona, popadając w ruinę. W latach 1997−2000 obiekt odbudowano.

Świątynia reprezentuje najbardziej archaiczny, prosty typ cerkwi w naszym regionie. Jest to klasyczna cerkiew trójdzielna złożona z prezbiterium, nawy i babińca na rzutach zbliżonych do kwadratu, o konstrukcji zrębowej. Do prezbiterium od północy przylega prothesis. Nawa nakryta dachem brogowym. Nad prezbiterium i babińcem znajdują się dachy trójspadowe. Ściany i dachy pobite gontem. Portal wejściowy do babińca jest zamknięty półkoliście, portal od południa do nawy odcinkowo. Okna zamknięte odcinkowo. Wnętrza prezbiterium i babińca nakryte zrębowymi sklepieniami kolebkowymi, w nawie kopuła zrębowa, w prothesis strop płaski.

Wyposażenie wnętrza niestety nie zachowało się.

Na zachód od cerkwi stoi drewniana dzwonnica o konstrukcji zrębowej. Cały teren wokół cerkwi zajmuje cmentarz. We wsi można spotkać jeszcze drewniane domy konstrukcji przysłupowej.

Na południe od Kruhela Wielkiego leży fort pomocniczy VIb „Lipnik” ukończony w1905 r. należący do pierścienia zewnętrznego Twierdzy Przemyśl.

Informacje praktyczne

Parafia Archikatedralna Obrządku Greckokatolickiego pw. św. Jana Chrzciciela w Przemyślu
greckokatolicka cerkiew pw. Wniebowstąpienia Pańskiego w Kruhelu Wielkim

Adres/wskazówki dojazdu: Kruhel Wielki, 37-741 Przemyśl

Jadąc ul. Sanocką w stronę Krasiczyna, skręcamy w lewo w ul. Witoszyńską, później pnąc się w górę przez ok. 700 m ul. Kruhel Wielki, docieramy do celu. Cerkiew stoi po prawej stronie, ok. 100 m od drogi.

Zdjęcie: Krzysztof Zajączkowski

Galeria zdjęć