Cerkiew pw. św. Paraskewy została zbudowana w 1713 r. przez cieślę Stefana Sienko Siematiewskiego z Płazowa. Do 1947 r. była greckokatolicką świątynią filialną parafii w Starym Bruśnie.
Powstała jako drewniana świątynia konstrukcji zrębowej, orientowana, trójdzielna. Na piętrze narteksu znajdowała się kaplica pw. św. Mikołaja z arkadową galerią biegnącą od zewnątrz z trzech stron narteksu. Około 1850 r. dokonano radykalnej przebudowy i modernizacji świątyni. W 1873 r. dostawiono zakrystię. W 1903 r. znacząco rozbudowano obiekt. Od zachodu dostawiono większy narteks, który przykryto ośmiopołaciową kopułą. Kopuły nawy i prezbiterium przekształcono i pokryto blachą, dodając pseudolatarnie. Zlikwidowano soboty, pozostawiając zadaszenie wokół prezbiterium.
W 1947 r. nieruchomość stała się własnością Skarbu Państwa i sukcesywnie popadała w ruinę. W 1962 r. pozostałości ikonostasu i wyposażenia zostały przewiezione do składnicy ikon w Łańcucie i Przemyślu. Proces dewastacji doszedł do tego stopnia, że w 1980 r. planowano jej rozbiórkę. Gdy w 2014 r. obiekt przejęło Muzeum Kresów w Lubaczowie, cerkiew została ocalona. W latach 2014–2019 przeprowadzony został remont, który przywrócił jej pierwotne piękno. Po zakończeniu prac restauratorskich planowany jest powrót wyposażenia cerkiewnego na właściwe im pierwotne miejsce.
Na starym cmentarzu zachowały się liczne nagrobki wykonane w słynnych miejscowych warsztatach kamieniarskich, w tym także powojenne prace ostatnich kamieniarzy z Polanki. Na cmentarzu zachowały się też nagrobki józefińskich, ewangelickich osadników niemieckich, zwieńczone trójkątem w miejsce krzyża.
W Nowym Bruśnie warto zobaczyć również kościół rzymskokatolicki pw. Nawiedzenia NMP z 1912 r. z cudownym obrazem Matki Bożej. W pobliżu cmentarz z licznymi przykładami lokalnej kamieniarki, cmentarz z I wojny światowej, cmentarz choleryczny z początku XX w., liczne krzyże i figury przydrożne z tutejszych warsztatów.
Muzeum Kresów w Lubaczowie
www: http://www.muzeumkresow.eu
Adres/wskazówki dojazdu: Nowe Brusno 101, 37-620 Nowe Brusno
Wyjeżdżając z Cieszanowa ul. Mickiewicza, skręcamy na Chotylub i Nowe Brusno. Po 14 km dojeżdżamy do celu. Cerkiew (obecnie remontowana) stoi po lewej stronie drogi.
ZOBACZ CERKIEW W WIRTUALNEJ ODSŁONIE
Zdjęcia: Krystian Kłysewicz, ze zbiorów Muzeum Kresów w Lubaczowie
Niniejsza strona internetowa została zmodernizowana przy pomocy finansowej Unii Europejskiej w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020. Odpowiedzialność za jej zawartość leży wyłącznie po stronie Podkarpackiej Regionalnej Organizacji Turystycznej i nie może być w żadnym przypadku traktowana jako odzwierciedlenie stanowiska Unii Europejskiej, IZ lub Wspólnego Sekretariatu Technicznego Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020.