Zespół dawnej greckokatolickiej cerkwi filialnej pw. Narodzenia NMP

Wieś Opaka została założona w XV w. Najtragiczniejszy w jej dziejach był najazd ordy tatarskiej i budziackiej z 1629 r. Zniszczeniu uległa wówczas połowa zabudowań i pierwsza tutejsza cerkiew. Kolejną wzniesiono prawdopodobnie w 1650 r.

Ostatnia jak dotąd cerkiew greckokatolicka pw. Narodzenia Bogurodzicy została zbudowana w 1756 r. W 1896 r. została gruntownie przebudowana – postawiono wówczas nowy narteks i prezbiterium, a ich wnętrza przykryto pozornymi sklepieniami i dachami kopułowymi.

Gdy wysiedlona została miejscowa ludność ukraińska, po 1947 r. przejęta została przez Skarb Państwa i od tego czasu aż do końca swojego istnienia nie była wykorzystywana do sprawowania kultu.

Z wczesnego okresu istnienia cerkwi opackiej pochodzi kamienna płyta cokołowa będąca fragmentem nagrobka powstałego zapewne w XVIII w. Widoczny jest otwór po niezachowanym do dziś krzyżu. Otwór ujęty jest przez wypukły, półkolisty ornament. Prawdopodobnie pod koniec XIX w. podczas przebudowy cerkwi płyta ta została użyta jako próg przy zachodnim wejściu do świątyni.

Nieszczęśliwie w nocy z 6 na 7 sierpnia 2003 r. cerkiew całkowicie spłonęła, a ocalała jedynie wolnostojąca drewniana dzwonnica.

W 2005 r. przeprowadzono prace remontowe dzwonnicy-bramy (zbudowanej ok. 1898 r.) traktowane jako początek odbudowy całego założenia. Świątynia nie została jednak zrekonstruowana. W 2010 r. miejsce po cerkwi zostało uczytelnione poprzez zaznaczenie jej rzutu w formie fundamentów i podwalin.

Warto wspomnieć również, że w Opace w XVIII w. założono kolonię niemiecką o nazwie Fehlsendorf – obecnie wieś Dąbków. Istniejąca tu kaplica filialna została wzniesiona w 1897 r. jako zbór ewangelicko-luterański. Za kościołem zachowały się pozostałości cmentarza ewangelickiego z przełomu XIX i XX w.

Informacje praktyczne

Parafia Greckokatolicka pw. Świętego Mikołaja w Lubaczowie
cerkwisko

Adres/wskazówki dojazdu: Opaka, 37-600 Opaka

Z Lubaczowa jedziemy na Dąbków. Po ok. 3,5 km dojeżdżamy do placu cerkiewnego z dzwonnicą-bramą (trwa proces odbudowy zespołu cerkiewnego).

Zdjęcie: Archiwum PROT

Galeria zdjęć